Ден 6: Велики петок и Исус, пасхалното јагне

Jeвреите слават неколку фестивали кои потекнуваат од настани уникатни за нивната историја. Еден од нивните попознати фестивали е Пасха . Евреите го слават овој фестивал во спомен на нивното избавување од ропството во Египет пред околу 3500 години. Запишано во Излез , Пасхата кулминирала со Десетте неволји врз фараонот и Египет. За Пасха, Мојсеј им наложил на секое израелско семејство да заколе јагне и да ја наслика неговата крв на рамките на вратите од своите куќи. Потоа смрта ќе поминела над нивната куќа. Но, во куќите без крв на рамките на вратите ќе умре најстариот син.  

Првата Пасха се случила на одреден ден во еврејскиот календар – 14 нисан. Бог, преку Мојсеј, им наложил на Евреите да го слават овој фестивал секоја година на 14 нисан. Сега, како дел од нивната култура, Евреите продолжуват да ја слават Пасхата секој 14 нисан. Бидејќи древниот еврејски календар е месечево-сончев , 14 нисан се поместува во современиот календар, паѓајќи некаде во март – април.

Исус на Пасха

Го гледавме Исус низ Неговата еврејска леќа и поминуваме низ секој ден од Неговата Страсна Седмица. Шестиот ден од таа недела, петок, беше 14 Нисан – Еврејската Пасха. Мал преглед пред да ги разгледаме настаните од тој петок.

Кога Исус  влезе во Ерусалим во недела, на првиот ден од таа недела, тој стоеше на врвот на планината Морија, каде што 2000 години претходно  Аврам прорече дека таму “ќе биде обезбедена” (идно време) голема жртва . Потоа, по неговото влегување, Исус изјави:

‘Сега е судот на овој свет; сега кнезот на овој свет ќе биде исфрлен надвор. ‘

Јован 12:31

“Светот” ќе се врти околу борбата што требаше да се одвива на та Гора, меѓу него и Сатана, “кнезот на овој свет”, кој  влезе во Јуда на 5-тиот ден за да го удри Христос .  

Тајната вечера

Петок, 6-ти ден од Страсната седмица, започна со Исусовата последна вечера со своите ученици. Претпоставуваме дека тоа било во четврток навечер. Но, бидејќи еврејскиот ден започнувал со зајдисонце, нивниот петок започнувал во она што ние би го сметале за четврток навечер. Еве дел од Исусовиот говор на тој оброк.

‘И кога ја зеде чашата, заблагодари, им даде и рече: “Пијте од неа сите; зашто ова е Мојата крв на Новиот завет, која се пролева за мнозина, за простување на гревовите.” ‘

Матеј 26:27-28

Потоа, преку пример и поучување, објасни како да се сакаме еден со друг и зборуваше за големата Божја љубов кон нас. Сето ова е запишано  овде од Евангелието. Потоа, се помоли за сите свои следбеници ( прочитај овде ).

Во Гетсиманската градина

Потоа, тој го започна своето целоноќно бдение во Гетсименската градина, веднаш надвор од Ерусалим.

‘ Потоа отиде Исус со нив на едно место, наречено Гетсиманија, и им рече на учениците: “Поседете тука, додека отидам онаму да се помолам.” И кога ги поведе со себе Петар и двајцата Заведееви синови, се натажи и почна да тагува. Тогаш Исус им рече: “Смртно е на­жалена Мојата душа; останете тука и бидете будни со Мене!” Одалечувајќи се малку, падна нич­кум; се молеше и говореше: “Оче Мој, ако е можно, нека Ме одмине оваа ча­ша; сепак, нека биде не како што сакам Јас, туку како што сакаш Ти.” Па дојде кај учениците и ги затече како спијат, и му рече на Петар: “Толку ли не можевте еден час да останете со Мене будни!? Бидете будни и молете се, за да не паднете во искушение: духот е бодар, но телото е слабо.” Повторно отиде и се помоли, гово­рејќи: “Оче Мој, ако не може да ме од­мине ова чаша без да ја пијам, тогаш нека биде волјата Твоја!” Кога дојде, пак ги најде како спијат, зашто очите им беа натежнале. Тогаш ги остави, отиде и се помоли по третпат, изговарајќи ги истите збо­рови. Потоа пак дојде кај учениците Свои и им рече: “Сѐ уште спиете и почивате! Ете, наближи часот и Синот Човечки се предава во рацете на грешниците. Станете да одиме! Ете, се прибли­жува оној што Ме предава.” ‘

Матеј 26:36-46

Учениците не можеа да останат будни, а бдението штотуку започна! Потоа Евангелието опишува како Јуда го предаде.

Апсењето во Градината

‘А тоа место го знаеше и Јуда, кој сакаше да Го предаде, зашто Исус често се собираше со учениците Свои таму. Тогаш Јуда, откако зеде една чета војници и слуги од првосвештениците и фарисеите, дојде таму со фенери, со светила и со оружје. А Исус, знаејќи сѐ што ќе стане со Него, излезе и им рече: “Кого барате?” Му одговорија: “Исус од Назарет!” Исус им рече: “Јас сум.” Со нив стоеше и Јуда, кој Го предаде. А кога им рече: “Јас сум” – тие се повлекоа назад и падна на земјата. Тогаш пак ги праша: “Кого барате?” А тие рекоа: “Исус од Назарет!” Исус одговори: “Ви реков дека сум Јас; па, ако Ме барате Мене, оставете ги овие да си одат;” за да се изврши словото кажано од Него: “Од оние што си Ми ги дал, никого не загубив.” А Симон Петар, кој имаше нож, го извади, го удри слугата на прво­свеш­те­никот и му го отсече десното уво. Име­то на слугата му беше Малх. Но Исус му рече на Петар: “Стави го ножот во ножницата. Зар да не ја ис­пијам чашата што Ми ја даде Отецот?” Тогаш четата и заповедникот, и слугите јудејски, Го фатија Исус и Го врза. И Го одведоа најнапред кај Ана, зашто тој беше дедо на Кајафа, кој во таа година беше првосвештеник. ‘

Јован 18:2-13

Исус отишол во градината да се моли. Таму, Јуда довел војници да го уапсат. Ако ни се заканува апсење, можеби ќе се обидеме да се бориме, да избегаме или да се скриеме. Но, Исус не направил ништо од ова. Тој признал дека тој е лицето што го барале. Неговото јасно признание (“Јас сум тој”) ги исплашило војниците, па неговите ученици избегале. Исус се согласил да биде уапсен и го одвеле на испрашување.

Првото испрашување

Евангелието запишува како го испрашувале:

‘ Во меѓувреме, првосвештеникот го праша Исус за Неговите ученици и за Неговото учење. “Јас му зборував јавно на светот”, одговори Исус. “Секогаш поучував во синагогите или во храмот, каде што се собират сите Евреи. Ништо тајно не сум зборувал. Зошто мене ме прашувате? Прашајте ги оние што ме слушаа. Сигурно тие знаат што зборував.” Кога Исус го рече ова, еден од службениците во близина Го удри по лицето. “Дали вака му одговараш на првосвештеникот?” праша тој. “Ако реков нешто погрешно”, одговори Исус, “посведочи што е погрешно. Но, ако ја зборував вистината, зошто ме удри?” Тогаш Ана го испрати врзан кај првосвештеникот Кајафа.

Јован 18:2-13,19-24

Затоа го испратиле Исус кај првосвештеникот на второ испрашување.

Второто испрашување

Таму го испрашувале пред сите водачи. Евангелието го запишало и ова второ испрашување:

‘ И Го доведоа Исус кај прво­свеш­те­никот, и се собра таму сите прво­свеш­теници, старешини и книжници. А Петар врвеше по Него одалеку и влезе внатре, во дворот на прво­свеш­теникот; па седна со слугите и се гре­е­ше на огнот. Првосвештениците и целиот Синед­рион бара сведоштва против Исус, за да Го убијат, и не наоѓаа. Зашто мнозина лажно сведочеа против Него, но тие сведоштва не се сложува. И стана некои, па сведочеа лажно против Него, велејќи: “Чувме кога Тој говореше: Ќе го урнам овој ракотворен храм и по три дни ќе соѕидам друг, неракотворен.”‘ Но ни тоа нивно сведочење не беше еднакво. И првосвештеникот, откако застана на средина, Го праша Исуса говорејќи: “Ништо ли не одговараш? Што све­до­чат овие против Тебе?” Но Тој молчеше и ништо не одгова­раше. Првосвештеникот пак Го праша и Му рече: “Ти ли си Христос, Синот на Благословениот?” Исус рече: “Јас сум; и ќе Го видите Синот Човечки како седи од десната страна на Силата и како иде на обла­ци­те небески.” А првосвештеникот, пак, ја раскина облеката своја, рече: “Зошто ни се по­веќе сведоци? Чувте како хули на Бога; што мислите?” И сите тие се согласија дека за­служува смрт. А некои почнаа да плукаат на Него, да Му го покриват лицето, да Го уди­рат и да Му велат: “Проречи!” И слу­гите Го удираа по образите. ‘

Марко 14:53-65

Исус се нарекува себеси “Син Човечки” во ова размена. Ова е титула полна со пророчко значење, која ја истражуваме овде .

Сепак, еврејските водачи го осудија Исус на смрт. Но, бидејќи Римјаните владееја со нив, само римскиот гувернер можеше да одобри погубување. Затоа го одведоа Исус кај римскиот гувернер Понтиј Пилат.  

Исус испрашуван од римскиот управител

‘ И Исус застана пред управникот. И тој Го праша, велејќи: “Ти ли си Царот Јудејски?” Исус му одговори: “Ти ве­лиш.” И кога Го обвинува прво­свеш­те­ни­ци­те и старешините, Тој ништо не одговараше. Тогаш Пилат Му рече: “Не слушаш ли колку сведочат против Тебе?” И не му одговори ниту на еден збор, така што управникот се чудеше многу. А на секој празник Пасха управ­ни­кот имаше обичај да му пушта на народот по еден затвореник, кого што би го побарале. Тогаш тие има еден прочуен зат­вореник, по име Варава. И кога се собраа, Пилат им рече: “Кого сакате да ви го пуштам: Варава ли, или Исус, наречен Христос?” Зашто знаеше дека Го беа предале од завист. Во тоа време, кога тој седеше во су­дот, жена му порача да му кажат: “Не прави му ништо на Тој Праведник, заш­то денеска многу пострадав на сон заради Него.” Но првосвештениците и ста­ре­ши­ни­те го наговорија народот да го из­мо­ли Варава, а Исус да Го погуби. Тогаш управникот ги праша: “Кого од двајцата сакате да ви го пуштам?” Тие одговорија: “Варава!” Пилат им рече: “А што да правам со Исус, наречен Христос?” Му одгово­рија сите: “Да биде распнат!” Управникот рече: “Па какво зло на­правил?” Но тие уште посилно викаа и рекоа: “Да биде распнат!” Пилат, штом виде дека ништо не помага, а буната се зголемува, зеде во­да, ги изми рацете пред народот и рече: “Невин сум за крвта на Овој Правед­ник; мислете му вие!” И одговарајќи целиот народ, рече: “Крвта Негова нека падне на нас и на нашите деца!” Тогаш им го пушти Варава, а Исус, откако Го камшикува, Го предаде да биде распнат. ‘

Матеј 27:11-26

Распнувањето, смртта и погребот на Исус

Објавено на 30 април 2022 година од Рагнар

Потоа, Евангелието ги запишува деталите за распнувањето на Исус.

‘Потоа војниците на управникот Го зедоа Исус во судницата и ја собра целата чета околу Него, па, откако Го соблекоа, Му облекоа ба­греница; исплетоа трнов венец, Му Го кладоа на главата и Му дадоа во десната рака трска; и паѓајќи на колена, Му се потсмеваа и велеа: “Те поздравуваме, Царе Јудејски!” И плука на Него и со трската Го удира по главата. А кога Го исмеаја, Му ја соблекоа багреницата, Му ги облекоа Неговите алишта и Го поведоа на распнување. ‘

Матеј 27:27-31

Распнувањето на Исус

Смртта на Исус

‘ А во шестиот час настана темнина по целата земја, до деветтиот час. И во деветтиот час Исус извика гласно велејќи: “Елои, Елои, Лама са­вахтани?” А тоа значи: “Боже Мој, Бо­же Мој, зошто Ме остави?” Некои од оние, што стоеја таму, штом го чуја тоа, рекоа: “Ете, го вика Илија!” А еден отрча, натопи сунѓер во оцет, па како го закачи на трска, Му да­ваше да пие, велејќи: “Почекајте да ви­диме, ќе дојде ли Илија да Го симне.” А Исус, пак, испуштајќи висок глас, издивна. И завесата на храмот се расцепи на две, одозгора додолу. А стотникот, што стоеше спроти Него, кога виде дека Тој, откако извика така и издивна, рече: “Навистина Овој Човек бил Син Божји!” ‘

Марко 15:33-39

“Прободен” во неговата страна

Евангелието според Јован бележи еден фасцинантен детаљ од распнувањето. Во него се вели:

‘ Бидејќи беше петок, Јудејците, за да не останат телата на крст во сабота, зашто во та сабота беше голем ден, го замолија Пилат да им ги прекршат ко­лената и да ги симнат. Тогаш дојдоа војниците и им ги прекршија колената на првиот, како и на вториот, што беа распнати со Него. А кога дојдоа до Исус и го видоа де­ка беше веќе умрен, не Му ги пре­кр­ши­ја колената; но еден од војниците со копје Му ги прободе ребрата, и наеднаш истече крв и вода. И тој што виде – посведочи, и све­доштвото му е вистинско; и знае дека ја кажува вистината, за да поверувате вие. ‘

Јован 19:31-35

Јован ги видел римските војници како го прободуват Исус со копје. Од нив излегла крв и вода, што укажува дека умрел од срцева слабост.

Погребот на Исус

Евангелието го запишува последниот настан тој ден – неговиот погреб.

‘А кога се стемни, дојде еден богат човек од Ариматеја, по име Јосиф, кој Му беше, исто така, ученик на Исус; тој отиде кај Пилат и го побара те­лото Исусово. Тогаш Пилат нареди да му го дадат телото. А Јосиф, штом го зеде телото, Го завитка во чисто платно, и Го положи во својот нов гроб, што го беше издлабил во карпа; па, от­како постави голем камен над гробната врата, си отиде. А таму беа Марија Магдалена и другата Марија, кои седеа спроти гробот. ‘

Матеј 27:57-61

Ден 6 – Велики петок

Секој ден во еврејскиот календар започнувал на зајдисонце. Значи, шестиот ден започнувал со Исус кој ја делел својата последна вечера со своите ученици. До крајот на тој ден, тој бил уапсен, суден многу пати во текот на ноќта, распнат, прободен со копје и погребан. Болка, тага, понижување и смрт го обележувале овој ден и затоа луѓето го паметат во свечена контемплација. Но, овој ден се нарекува “Велики петок”. Но, како може денот на предавство, мачење и смрт некогаш да се нарече “добар”? Добиваме навестување во Псалм 22 , напишан 1000 години пред Исус.   

Зошто Велики петок, а не “Лош петок”?

Пиењето на “чашата” што му ја дал неговиот Татко го спаси светот. Тоа падна на 14 Нисан, исто како и  Пасхата , кога жртвуваните јагниња ги спасија луѓето од смртта пред 1500 години. Тоа е истиот ден кога Евреите се сеќава на своето избавување од смрта. Времето на распнувањето на Исус беше усогласено со еврејската Пасха. Затоа Пасха се слави многу блиску до Велики петок, со варијација објаснета во фуснотата подолу [i]

Знакот на планината Морија на Пасха

Местото на неговото распнување било на планината Морија, веднаш пред портите на Ерусалим. Ова било местото каде што пред 2000 години, јагне го заменило Исак кога Аврам му го понудил на Бога . Распнувањето на Исус толку јасно се кординира по датум со жртвуваните пасхални јагниња и по локација со јагнето жртвувано за Исак. Ова е знак дека распнувањето на Исус го формира центарот на Божјиот план. Не е безумна вера да се верува во ова, туку едноставно им дозволува на овие историски факти да го кажат своето значење. Табелата за петок, ден 6 од Страсната седмица ја покажува оваа кординација низ вековите.

Извештаите за луѓето завршуваат со нивната смрт, но не и со Исус. Потоа дојде  саботата – 7-ми ден .

---

[i] Исус бил распнат на Пасха, 14 нисан според еврејскиот лунисоларен календар. Но, стандардниот календар што се користи меѓународно е грегоријанскиот календар со неговите 365,24 дена годишно. Така, во 3 ^век од н.е., црковните службеници смислиле друг начин за пресметување на Велики петок и Велигден за овој календар. Велигденската недела била поставена на првата недела по првата полна месечина по рамноденицата на 21 март. Бидејќи еврејските месеци се лунарни, 14 нисан секогаш ќе се спушти на полна месечина. Со ревидираниот метод за пресметување на датумот на Велигден, празниците Пасха и Велигден обично се блиску еден до друг. Но, тие генерално не се на ист ден.