Евреите се еден од најстарите народи во светот. Библијата, античките историчари надвор од Библијата, како и археологијата, ја запишуваат нивната историја. Имаме повеќе факти за нивната историја отколку за историјата на кој било друг народ. Ќе ги искористиме овие информации за да ја сумираме нивната историја. За да ја направиме историјата на Израелците (збор од Стариот Завет за еврејскиот народ) полесна за следење, ќе користиме временски линии.

Авраам: Почетокот на еврејското семејно дрво

Временската линија започнува со Авраам . Бог ветил дека преку него ќе ги благослови сите народи. Потоа Бог го испитал со симболичната жртва на неговиот син Исак . Ова бил знак што укажувал на Исус со означување на идната локација на неговата жртва. Потоа Бог го нарекол синот на Исак Израел . Временската линија продолжува со зелена боја кога потомците на Израел биле робови во Египет. Овој период започнал со Јосиф, синот на Израел (генеалогијата била: Авраам -> Исак -> Израел (исто така познат како Јаков) -> Јосиф). Тој ги одвел Израелците во Египет, каде што подоцна Египќаните ги поробиле.

Мојсеј: Израелците стануваат нација под Бога

Мојсеј ги извел Израелците од Египет преку Пасхалната чума , која го уништила Египет и им овозможила на Израелците да излезат од Египет во земјата Израел. Пред да умре, Мојсеј објавил благослови и проклетства врз Израелците (кога временската линија ќе се промени од зелена во жолта). Бог ќе ја благослови нивната послушност, но ќе ги проколне ако не се покорат. Овие благослови и проклетства ќе го следат еврејскиот народ засекогаш.

Неколку стотици години Израелците живееле во својата земја, но немале крал, ниту пак го имале главниот град Ерусалим. Меѓутоа, со царот Давид во 1000 година п.н.е. ова се променило.

Давид воспоставува кралска династија во Ерусалим

Давид го освоил Ерусалим и го направил свој главен град. Тој добил ветување за доаѓањето на „Христос“. Оттогаш еврејскиот народ чекал да дојде „Христос“. Неговиот син Соломон, богат и славен , го наследил и го изградил првиот еврејски храм на планината Морија во Ерусалим. Потомците на кралот Давид продолжиле да владеат околу 400 години. Ова бил период на израелска слава – тие ги имале ветените благослови. Тие биле моќна нација; имале напредно општество, богата култура и величествен храм. Временската линија го прикажува овој период во аква-сина боја (1000 – 600 п.н.е.).

Но, Стариот завет ја опишува и нивната растечка корупција во ова време. Многу пророци во овој период ги предупредувале Израелците дека ќе дојдат Мојсеевите проклетства ако не се покаат. Но, израелската нација ги игнорирала нивните предупредувања. Во тоа време Израелците се поделиле на две одделни царства. Постоело северното царство Израел или Ефрем и јужното царство Јуда. Ова е како денешните Корејци, еден народ поделен на две земји – Северна и Јужна Кореја.

Првото еврејско прогонство во Вавилон

Конечно, околу 600 година п.н.е., се случиле Проклетствата. Навуходоносор, моќен вавилонски крал, дошол токму како што Мојсеј предвидел 900 години претходно, кога напишал во својата Проклетство :

‘Ќе испрати Господ против тебе на­род оддалеку, од крајот на земјата; како орел ќе се спушти народот чиј јазик ти не го разбираш, народ бездушен, кој не сака ни ста­ро да почитува, ниту младо да помилува, и ќе го јаде тој плодот од добитокот твој и плодот од земјата твоја; нема да ти остави ни жито, ни вино, ни масло, ниту од говедата твои, ниту од овците твои, додека не те погуби; и ќе те притеснува во сите твои градови, додека не ги разруши во твојата земја твоите високи и јаки ѕидови, на кои ти се надеваш; и ќе ти нанесе зло во сите твои градови во целата твоја земја, која Господ, твојот Бог, ти ја даде. ‘

Повторени закони 28:49-52

Навуходоносор го освоил Ерусалим, го запалил и го уништил Храмот што го изградил Соломон. Потоа ги протерал Израелците во Вавилон. Со ова се исполниле предвидувањата на Мојсеј дека:

‘И како што Господ се радуваше, кога ви правеше добро и ве размножу­ваше, така ќе се радува Господ, кога ќе ве погубува и истребува, и ќе бидете изгонети од земјата, во која одиш ти, за да ја наследиш. И ќе те расее Господ, по сите народи, од крајот на земјата до крајот на земјата, и таму ќе им служиш на други богови, што не си ги знаел, ниту ти, ниту предците твои; на дрво и на камен ќе служиш. ‘

Повторени закони 28:63-64

Значи, 70 години, периодот прикажан со црвена боја, Израелците живееле како изгнаници надвор од земјата ветена на Авраам и неговите потомци . Терминот Евреи започнал во овој период во однос на нивното најстаро племе Јуда.

Враќање од прогонство под Персијците

По нивното прогонство, персискиот цар Кир го освоил Вавилон и Кир станал најмоќната личност во светот. Тој им дозволил на Евреите да се вратат во својата земја.

Сепак, тие повеќе не биле независна земја, туку провинција во Персиската империја. Ова продолжило 200 години, што е прикажано со розова боја на временската линија. Во тоа време, Евреите го обновиле Еврејскиот храм (познат како Втор храм) и градот Ерусалим. Иако Персијците им дозволиле на Евреите да се вратат во земјата Израел, многумина останале во странство во егзил.

Периодот на Грците

Потоа Александар Велики го освоил Персиското Царство и ги направил Израелците провинција во Грчките Империја уште 200 години. Временската линија го прикажува овој период во темно сина боја.

Периодот на Римјаните

Потоа Римјаните ги поразиле Грчките Империи и станале доминантна светска сила. Евреите повторно станале провинција во оваа Империја. Временската линија го прикажува овој период со светло жолта боја. Ова е времето кога живеел Исус. Ова објаснува зошто во евангелијата има римски војници. Римјаните владееле со Евреите во Израел за време на животот на Исус.

Второто еврејско прогонство под Римјаните

Од времето на Вавилонците (586 п.н.е.) Евреите не биле независни. Со нив владееле низа други империи. Евреите негодувале поради ова и се побуниле против римската власт. Римјаните дошле и го уништиле Ерусалим (70 н.е.) и го запалиле Вториот храм. Потоа ги депортирале Евреите како робови низ Римското Царство. Ова било второто еврејско прогонство. Со огромното Римско Царство, Евреите на крајот се распрснале низ целиот свет.

Вака живеел еврејскиот народ речиси 2000 години, распрснат во странски земји и никогаш целосно прифатен таму. Во овие различни народи тие редовно претрпеле големи прогони. Ова прогонство на Евреите било особено точно во Европа. Од Шпанија, во Западна Европа, до Русија, Евреите често живееле во опасни ситуации во овие кралства. Евреите емигрирале во Индија и Кајфенг, Кина за да избегаат од овие прогони. Проклетствата на Мојсеј уште во 1500 година п.н.е. биле точни описи за тоа како тие живееле.

‘Но и меѓу тие народи нема да се успокоиш, ниту ќе има место за одмор на нозете твои; и таму Господ ќе го исплаши срцето твое, ќе го ништи видот на очите твои и ќе направи да страда душата твоја; ‘

Повторени закони 28:65

Бог ги изрекол проклетствата врз Израелците за да ги натера луѓето да прашуваат:

‘И ќе одговорат: ‚Затоа што го ос­тавија заветот на Господ, Бог на предците свои, што го воспостави со нив, кога ги изведе од египетската земја, ‘

Повторени закони 29:24

И одговорот:

‘и отидоа да им служат на други богови и да им се поклонуваат ним, кои тие не ги знаеја, и кои Тој не им ги беше определил. Поради тоа се разгори гневот на Господ врз таа земја, и Тој ги испрати врз неа сите клетви, напишани во оваа книга; и ги сотре Господ од земјата нивна во гнев, јарост и голема лутина, и ги исфрли на друга земја, како што денес гледаме.‘ Она што е тајно, Му припаѓа на Господ, нашиот Бог, а она што е јавно – нам и на синовите наши довека, за да ги извршуваме сите зборови на овој закон.“’

Повторени закони 29:25-28

Временската линија подолу го прикажува овој период од 1900 години како долга црвена лента.

Забележете дека еврејскиот народ поминал низ два периода на прогонство. Но, второто прогонство било многу подолго од првото прогонство.

Холокаустот од 20 век

Прогонствата против Евреите достигнаа врв кога Хитлер, преку нацистичка Германија, се обиде да ги истреби сите Евреи што живееја во Европа. Шест милиони Евреи ги загубија своите животи во она што денес го знаеме како Холокауст . Хитлер речиси успеа, но беше поразен, а остаток од Евреите преживеа.

Модерно преродување на Израел

Фактот дека имало луѓе кои се самоидентификувале како „Евреи“ по илјадници години без татковина бил извонреден. Во овој период Евреите дури и го изгубиле својот мајчин јазик, хебрејскиот. Но, ова овозможило последните зборови на Мојсеј, запишани пред 3500 години, да се остварат. Во 1948 година, светот, преку Обединетите нации, го видел неверојатното повторно раѓање на модерната држава Израел. Со ова се исполнило она што Мојсеј го напишал векови пред тоа за тоа како ќе заврши нивното прогонство.

‘тогаш Господ, твојот Бог, ќе ти ги врати сите твои изгнаници, ќе се смили над тебе, и пак ќе те собере од сите на­ро­ди, меѓу кои те расеал Господ, твојот Бог. Макар и да бидеш растурен од крајот на небото па сѐ до крајот на небото и оттаму ќе те собере Господ, твојот Бог, и оттаму ќе те земе, и оттаму ќе те доведе Господ, твојот Бог, во земјата, што ја владееле твоите предци, и ќе ја наследиш, и ќе ти направи Господ добро и ќе те умножи повеќе од прадедовците твои; ‘

Повторени закони 30:3-5

Евреите ја основаа својата модерна држава Израел и покрај големото противење. Повеќето од околните нации водеа војна против Израел во 1948 година … во 1956 година … во 1967 година и повторно во 1973 година. Израел, многу мала нација, понекогаш беше во војна со пет нации истовремено. Сепак, Израел не само што преживеа, туку и нејзината територија се зголеми. Во Шестдневната војна од 1967 година, Израел го врати Ерусалим, нејзиниот историски главен град што Давид го основал пред 3000 години. Создавањето на државата Израел и последиците од овие војни создадоа една од најтешките геополитички тензии во нашиот свет денес.

Како што предвидел Мојсеј (понатаму истражено овде ), повторното раѓање на Израел создало поттик за Евреите да се вратат во Израел. Според благословот на Мојсеј, тие се „собрани“ од најоддалечените земји и се враќаат „назад“.  Мојсеј напишал дека и Евреите и не-Евреите треба да ги земат предвид импликациите.